ابو جعفرنصيرالدين محمد بن حسن طوسي در سال 597 هجري متولد گشت . وي از دانشمندان معروف ايراني است كه از كودكي به تحصيل دانش علاقه مفرطي داشت . وي از علماي بزرگ رياضي ، نجوم و حكمت ايران در قرن هفتم و از وزراء آن عصر بود . مدتي در دستگاه اسماعيليه بود و هنگام حمله هلاكوخان مغول به ايران ، براي نجات مسلمانان از خونريزيهاي آن مرد سفاك ، به خدمت او درآمد و با تدابير خاصي از خرابي شهرها و كشتار دسته جمعي مردم به دست هلاكو جلوگيري نمود .

وي هلاكوخان را به ايجاد رصد خانه اي  در مراغه و ترتيب زيج حديدي كه به زيج ايلخاني مشهور گرديد ، تشويق كرد  كه بعدا خود تصدي اين كار را بر عهده گرفت ؛ او همچنين كتابخانه اي كه در حدود چهارصد هزار كتاب داشت را براي استفاده دانشمندان تهيه نمود.

چنانچه مي دانيم علما اسلامي مكرر از هيئت بطلميوس و اقوال يونانيان انتقاد مي كردند كه هر چند موجب دگرگوني كلي دنياي بطلميوسي نشد اما زمينه را براي اصلاحات گاليله ، كپلر و كپرنيك آمادع ساخت حتي مسئله حركت زمين كه بعضي از يونانيان نيز متعرض آن شدند نزد مسلمين مطرح بود چنانكه ابو سعيد سجزي ( اواخر قرن چهارم ) اسطرلابي ساخت مبني بر فرض حركت زمين و سكون افلاك ، در بين منتقدين هيئت بطلميوس از خواجه نصير الدين طوسي  بايد مخصوصا نام برد كه اين وزير معرو ف وعالم بزرگ شيعه  نه فقط مؤسس واقعي رصد خانه عظيم مراغه وزيج ايلخاني بود بلكه آشنايي علماي اسلام را با تحقيقات چني ها نيز فراهم آورد وي قطع نظر از تحرير اقليدس و مالعات راجع به مثلثات در كتاب تذكره با اثبات و طرح عيوب سيستم بطلميوس تظرات بديعي پيشنهاد نمود كه بعدها به صورت كامل به وسيله كپرنيك ارائه شد .